Budowa skóry. Skóra to największy narząd o złożonej budowie. W zależności od wielkości psa oraz jego rasy skóra stanowi aż około 12-20% masy całego ciała. . Skóra niezależnie od wielkości psa, jak i jego rasy składa się z trzech warstw: naskórek skóra właściwa hipoderma czyli tkanka podskórna
U psów różnych ras mogą pojawiać się pewne zmiany na skórze, które zwykle wyczuwane są przez właścicieli. Nie wszystkie są groźnie, ale każda z nich powinna być sprawdzona przez weterynarza. Samodzielnie bardzo trudno jest rozpoznać ewentualne schorzenie, ponieważ niegroźne zmiany niekiedy są bardzo podobne do zmian nowotworowych. Niekiedy konieczne jest więc wykonanie dodatkowych badań, dzięki którym możliwe będzie podjęcie stosownych działań, np. z zakresu chirurgii weterynaryjnej. Najczęstsze zmiany tkanki podskórnej i skóry u psów Brodawczaki o łagodnym charakterze. Brodawczaki mogą pojawiać się nawet u młodych osób i zwykle stanowią łagodne zmiany pochodzenia wirusowego. Ujawniają się w jamie ustnej i/lub na stopach (stosunkowo rzadko). Nie są one związane z nowotworem ani żadnym innym poważnym schorzeniem. Jeśli nie przeszkadzają psu (pies czasami może je przygryzać), po pewnym czasie mogą same zaniknąć. Brodawczaki u starszych psów również najczęściej nie wymagają wycinania. Basalioma to w większości przypadków zmiana łagodna. Pojawia się w postaci dość dużych, widocznych guzów o twardej konsystencji i bez włosów. Zwykle usuwane są operacyjnie, a rokowania w większości przypadków są dobre. Tłuszczaki podskórne pojawiają się najczęściej u psów w średnim wieku i starszych. Chociaż tłuszczaki nie są groźne, to jednak wymagają specjalistycznego badania w celu wyeliminowania ewentualnych podejrzeń nowotworu. Tłuszczaki nie kwalifikują się do operacji (chyba że przeszkadzają psu w poruszaniu się). U starszych psów może pojawiać się gruczolak gruczołów łojowych. Występuje na skórze głowy, grzbietu i kończyn w postaci łatwych do uszkodzenia zmian. Tego rodzaju zmiany, chociaż nie są groźne dla zdrowia, często są usuwane ze względu na dość duże ryzyko uszkodzeń. Nowotwory z komórek tucznych stanowi niemal 1/4 wszystkich złośliwych nowotworów u psów. Najczęściej diagnozowany jest u starszych czworonogów następujących ras: labrador, sznaucer, jamnik, bokser. Ma postać guzków, grudek, a niekiedy nawet plam. Co ważne, tego rodzaju zmiany nowotworowe dość szybko się zmieniają, powiększają, przeobrażają. Zazwyczaj pojawiają się na grzbiecie i kończynach. Mogą powodować lokalne stany zapalne, zaczerwienienia, obrzęki, świąd. Po przeprowadzeniu niezbędnych badań lekarz zwykle zaleca przeprowadzenie operacji. Nowotwór naskórka również występuje głównie u psów starszych. Zwykle pojawia się na kończynach, po bokach ciała, na mosznie, na przewodach słuchowych, miazdze pazurów. Wygląda jak wrzodziejąca, zalepiona strupami zmiana skórna. Najczęściej niezbędne jest przeprowadzenie operacji w celu usunięcia zmiany wraz ze sporą ilością skóry. Rokowania zależą od tego, czy doszło do przerzutów do węzłów chłonnych.
• posłoneczna hiperkeratoza skóry, • rak płaskonabłonkowy, • rogowiak lejkowy, • mastocytoma. U kotów stwierdzono korelację występowania zmian o charakterze rogu skórnego z pozytywnym wynikiem testu na obecność wirusa białaczki (FeLV) [2, 3]. Zmiany takie lokalizują się głównie na opuszkach palców.
Czy pies może być uczulony na obrożę przeciwpchelną? Obroże przeciwpchelne nie uczulają, lecz mogą wywołać miejscowe podrażnienia, gdy są na przykład zbyt ciasno zapięte albo nazbyt intensywnie wydzielają substancje pchłobójcze. Preparaty antypchelne i równocześnie antykleszczowe działają przez trzy miesiące na pchły i miesiąc na kleszcze. Stosowanie ich co miesiąc nie szkodzi? Każdy preparat jest substancją chemiczną, obcą dla organizmu, dlatego trzeba stosować go rozsądnie. Jeśli zagrożenie kleszczami jest duże, to musimy niestety aplikować go co miesiąc. Jeśli nie chodzimy po chaszczach, to wystarczy stosować go raz na trzy miesiące. Jakie jeszcze pasożyty zagrażają skórze zwierzaka? Oprócz tych żyjących na powierzchni skóry, jak pchły, są i takie, które drążą w niej kanały, np. świerzbowiec lub nużeniec, który może wywoływać stan zapalny mieszków włosowych zwany nużycą. To popularna choroba, szczególnie u młodych zwierząt. Gdy pies się drapie, mniej wnikliwi weterynarze diagnozują zwykle na oko grzybicę. Jakie badania mogą potwierdzić trafność tej diagnozy? Na nieuzbrojone oko grzybicy nie da się rozpoznać. Trzeba pobrać włos i zbadać go pod mikroskopem. Aby ustalić rodzaj grzyba, należy przeprowadzić badanie hodowlane, trwające co najmniej miesiąc. Rozwarstwienie i pękanie pazurów też spowodowane jest grzybicą? Związane jest ono z zaburzeniami rogowacenia naskórka. Często cierpią na nie psy mające przez długi okres problemy ze skórą. Kiedy pies jest najbardziej narażony na grzybicę? Wówczas, gdy w jego otoczeniu żyje kot lub świnka morska – te zwierzęta są nosicielami grzybów. Jakimi chorobami nasz czworonóg może się zarazić od innego psa? Oprócz grzybicy zaraźliwy jest świerzb. Dlatego podczas leczenia powinniśmy zadbać, by nie narażać innych zwierząt. Sami też możemy się zarazić, więc zanim dotkniemy psa, załóżmy gumowe rękawiczki. My też możemy zarazić psa jakąś chorobą skóry? Tak – na przykład grzybicą paznokci. Podobno zapalenie ucha u psa może mieć przyczyny dermatologiczne? Prawie zawsze zapalenie ucha zewnętrznego świadczy o jakiejś chorobie pierwotnej. Towarzyszy alergii pokarmowej, czyli nietolerancji na składniki jedzenia, i zdarza się, że jest jej jedynym objawem. Aby ją wykluczyć, lekarze zalecają przejście na specjalną dietę, która trwa od 6 do 10 tygodni. Właściciele psów nie chcą się na to zazwyczaj zgodzić, bo nie widzą związku między zapaleniem ucha a alergią pokarmową. Jak jeszcze objawia się alergia pokarmowa? Zmianami skórnymi. Zaledwie w 10 proc. przypadków towarzyszą jej objawy dotyczące przewodu pokarmowego. Dlatego aby sprawdzić, czy zwierzę rzeczywiście na nią cierpi, trzeba zastosować dietę, która nie uczula. Nie można wtedy podawać psu niczego poza tym pokarmem. Ordynując taką dietę, nie staramy się jeszcze ustalić, na co konkretnie zwierzę się uczuliło, tylko sprawdzić, czy w ogóle jest uczulone. Jeśli tak, to po jej zastosowaniu zmiany skórne znikną.
Nowotwory błony śluzowej i skóry to nabłonkowe nowotwory złośliwe. Wyróżniamy dwie główne grupy nowotworów – podstawnokomórkowe i kolczystokomórkowe. Jednak najczęściej występującym nowotworem skóry jest rak podstawnokomórkowy, który wolno się rozwija i zazwyczaj nie daje żadnych przerzutów. Dotyka zwykle mężczyzn w Co to jest chłoniak u psa i jakie daje objawy? Jak wygląda leczenie i czy możliwe jest całkowite wyleczenie psa? Jaki jest koszt leczenia psa z chłoniakiem? Czy można psa wyleczyć sterydami? Na czym polega chemioterapia psa z chłoniakiem?Rak to plaga dzisiejszych czasów, która rozpowszechnia się także wśród psów i kotów. Przeczytaj, czym charakteryzuje się chłoniak, jak się go leczy i jakie są rokowania. Czym jest chłoniak? Chłoniak jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u psów. Na tę odmianę raka choruje do nawet 20% wszystkich psów chorych na nowotwór. Choroba dotyka głównie węzły chłonne, ale w dalszej kolejności atakuje takie organy wewnętrzne jak śledziona czy wątroba. Rzadszym typem chłoniaka jest chłoniak epiteliotropowy – czyli chłoniak skóry. Najczęściej chłoniak ma formę wieloogniskową (atakuje kilka miejsc jednocześnie), rzadziej sródpiersiową i pokarmową w nielicznych przypadkach może się pojawić postać nerkowa, skórna, nerwowa i oczna. Przyczyny powstawania chłoniaka u psa Nie są dokładnie znane przyczyny pojawienia się nowotworu. Wśród czynników ryzyka można wymienić predyspozycje genetyczne (szczególnie narażone są takie rasy jak: rottweilery, owczarki niemieckie, berneńskie psy pasterskie, boksery i golden retrievery), leczenie immunopresyjne, limfokryptowirusy, narażenia na promieniowanie jonizujące, wiek psa (choroba atakuje psy w średnim wieku i starsze). Jakie są objawy chłoniaka? Niestety objawy chłoniaka nie są specyficzne. Wśród najczęściej wymienianych są apatia, gorączka, kłopoty z przełykaniem, powiększenie obrysu jamy brzusznej, brak apetytu, wymioty i/lub biegunka, wzmożone pragnienie. Objawy mogą się nasilać wraz z rozwojem choroby, która niestety w formie złośliwej może postępować bardzo szybko. Jak diagnozuje się chłoniaka u psa? Złośliwy chłoniak potrafi w przeciągu kilku tygodni wyniszczyć organizm psa, dlatego ważne jest, aby jak najszybciej postawić trafną diagnozę po zaobserwowaniu pierwszych symptomów. Diagnostyka chłoniaka obejmuje w pierwszej kolejności – morfologię krwi, badanie usg narządów wewnętrznych, badanie cytologiczne z węzłów chłonnych lub narządów wewnętrznych. Chłoniak – leczenie i rokowane Leczenie chłoniaka musi być dopasowane do konkretnego psa, rodzaju chłoniaka, jego stopnia złośliwości oraz możliwości opiekunów. Do najczęstszych form terapii należy leczenie sterydami oraz chemioterapia. Pierwsza forma jest właściwie leczeniem paliatywnym, które przedłuża życie zwierzaka o średnio 53 dni (możliwa jest remisja choroby, ale wynosi zaledwie 17%), drugi sposób może znacznie wydłużyć życie psa, a leczenie w 80- 95% przypadków przedłuża życie w stanie komfortu nawet o 36 miesięcy. Leczenie chłoniaka u psa w praktyce Każdy przypadek chłoniaka to odrębna historia – inne mogą być objawy, inny przebieg, aż wreszcie inny efekt leczenia. Aby lepiej zobrazować tę chorobę, możemy się podzielić historią Zoli – „ferowej” bokserki, która aktualnie dzielnie walczy z tą ma 7 lat, na nic nigdy nie chorowała, obarczona jest właściwie tylko predyspozycjami genetycznymi. Jakie były objawy? Właściwie trudne do zauważenia. Pies przez około 3 tygodnie miał mdłości i wymiotował co 4-5 dni – było to jedyny objaw, który skłonił do wizyty u weterynarza i zrobienia rutynowej morfologii krwi. Morfologia wykazała bardzo zły stan wątroby, więc kolejnym badaniem było USG wątroby. Podczas tego badania okazało się, że o ile wątroba wygląda dobrze, o tyle śledziona i węzły wewnętrzne są znacznie powiększone. Od pierwszej wizyty do badania USG upłynęło zaledwie 3 dni, a pies nagle zaczął się bardzo źle czuć – stał się osowiały, stracił apetyt i zaczął chudnąć. Po kolejnych 3 dniach pobrano Zoli próbkę cytologiczną z węzłów chłonnych, chociaż było to tylko potwierdzenie przypuszczeń. Przez tydzień schudła 5 kg i nie chciała zupełnie nic jeść. Gdyby nie szybka diagnoza i wdrożenie leczenia to prawdopodobnie choroba by zniszczyła organizm psa w przeciągu 2-3 tygodni doprowadzając do śmierci. Na szczęście już po 10 dniach od pierwszej wizyty u weterynarza wdrożono chemioterapię. Jak w praktyce wygląda podawanie chemii psu? Chemioterapia brzmi groźnie, ale w praktyce właściwie wygląda całkiem łagodnie. Leczenie odbywa się w przychodni weterynaryjnej. W ustalonym terminie należy przyjść z psem, który w pierwszej kolejności ma sprawdzaną morfologię, na podstawie której można określić jego stan i zakwalifikować do podania chemii. Jeżeli wyniki są dobre, to pies ma podłączaną kroplówkę. w czasie której w pewnym momencie przychodzi lekarz i wlewa dawkę leku. Całość średnio do 2 godzin. Zobacz witaminy dla psa Jak wygląda schemat chemioterapii w leczeniu chłoniaka u psów? Lekarz onkolog może skorzystać z kilku różnych schematów leczenia – do tego każdy może ulegać modyfikacji w trakcie w zależności od formy zwierzaka i postępów leczenia. W przypadku Zoli planowe były 4 dawki chemii w odstępie tygodniowym, a następnie kolejna dawka co 3 tygodnie. Tyle z teorii. W praktyce po pierwszej dawce radykalnie spadły psu białe krwinki i musiała dostać antybiotyk, a kolejny wlew chemii był przesunięty o kilka dni. Później już wszystko odbywało się zgodnie z planem i obecnie jest po 6 dawce a przed Zolą jeszcze 11 cykli co 3 tygodnie. Dodatkowo chemioterapia jest wspierana wiadomości są takie, że pies już od początku leczenia czuje się świetnie – nie widać po nim oznak choroby, ani w zachowaniu, ani w wynikach laboratoryjnych. Wprawdzie leczenie onkologiczne może nieść za sobą takie obawy jak gorsze samopoczucie, wymioty, biegunkę czy brak apetytu, ale mogą one występować tylko okresowo, a z reguły psy bardzo dobrze znoszą leczenie i korzyści są znacznie większe niż potencjalne niedogodności. Ile kosztuje leczenie onkologiczne psa? I tu pojawia się najgorszy punkt tej terapii – jest ona dość droga. Zakładając, że wszystko idzie zgodnie z planem to jeden cykl chemii to koszt rzędu ok. 300 zł. Niestety to nie wszystkie koszty. Do tego należy doliczyć koszt leków sterydowych (kilkadziesiąt zł miesięcznie), antybiotyków, jeśli pies poczuje się gorzej, dodatkowych badań diagnostycznych, jeśli pojawią się niepokojące objawy oraz koszt nieplanowanych wizyt, gdy nastąpi ostra reakcja na chemię. Ostateczne podsumowanie leczenia może dochodzić do nawet 8000-10000 zł. Natalia Bąk Głównym objawem raka skóry są nietypowe zmiany skórne. Na początkowych etapach rozwoju z reguły nie wzbudzają niepokoju i są mylone z niegroźnymi dolegliwościami dermatologicznymi. I choć nie każda zmiana na skórze przekształci się w nowotwór, żadnej nie należy bagatelizować. Choroby skóry u psa są najczęściej spowodowane drobnoustrojami, alergiami, pasożytami lub zmianami hormonalnymi. Pierwszym sygnałem alarmującym o patologii jest zwykle świąd i zmiana zachowania pupila. Leczenie problemów dermatologicznych u psa jest złożonym i długotrwałym jest największym narządem psiego organizmu. Stanowi około 12% masy ciała zwierzęcia. Ochrania narządy wewnętrzne przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych, ułatwia poruszanie się i wraz z sierścią zapewnia izolację termiczną. Niestety, jest bardzo wrażliwa, dlatego choroby i zmiany skórne u psa to częsta przypadłość. Wszystkie z nich powinny być zbadane przez lekarza weterynarii. Przyczyny chorób skóry u psa Problemy skórne u psa są spowodowane działaniem drażniących czynników zewnętrznych lub są jednym z objawów chorób i patologii toczących się wewnątrz organizmu. Należą do nich: alergie (pokarmowe, skórne, kontaktowe),zakażenia bakteryjne,pasożyty skórne (pchły, świerzb, nużeniec),zaburzenia hormonalne (niedoczynność tarczycy),niedobory żywieniowe,cukrzyca,choroby wątroby,procesy nowotworowe. Ogólne objawy chorób skóry u psa Choroby skóry u psa objawiają się w różny sposób, jednak najczęściej są to świąd, zmatowienie i obfite wypadanie sierści, przetłuszczanie się skóry, brzydki zapach. Zwierzę nieustannie się drapie, wylizuje lub gryzie swędzące miejsca, jest niespokojne, rozdrażnione, niekiedy także agresywne lub apatyczne. Pojawia się także zaczerwienienie skóry u psa oraz różnego rodzaju wykwity: zmiany ropne, krostki, grudki, strupy, guzy, otwarte rany, wrzody, pęcherze, owrzodzenia lub plamy. Zmiany skórne w przebiegu chorób dermatologicznych najczęściej pojawiają się na grzbiecie, na uszach, w przestrzeniach międzypalcowych, na nosie lub w okolicy warg. Niekiedy objawy nie są jednoznaczne, dlatego zawsze wymagana jest szczegółowa diagnostyka. Atopowe zapalenie skóry u psa Atopowe zapalenie skóry u psa jest najczęściej rozpoznawaną chorobą dermatologiczną u czworonogów. Jest to reakcja nadwrażliwości u osobników predysponowanych genetycznie, które pojawia się między 1. a 3. rokiem życia zwierzęcia. Ma charakter przewlekły, dolegliwości utrzymują się przez cały rok lub nawracają okresowo. Pojawiają się w wyniku kontaktu z alergenem (kurzem, pleśnią, pyłkami roślin). Objawy atopowego zapalenia skóry u psa to przede wszystkim świąd, rumień, przebarwienia skóry i łysienie. Zwierzę uporczywie się drapie, ociera o meble lub wystające rzeczy. Na skórze powstają liczne rany, które bardzo szybko są zasiedlane przez bakterie i inne drobnoustroje. Zmiany skórne u psa pojawiają się zwykle na pysku, bokach ciała, pachwinach, pachach oraz na łapach. Leczenie atopowego zapalenia skóry u psa trwa przez całe życie. Stosuje się kąpiele, maści glikokortykosteroidowe, które niekiedy są łączone z doustną terapią przeciwalergiczną (leki sterydowe, antyhistaminowe). Ważne są też leczenie chorób towarzyszących i suplementacja nasyconych kwasów tłuszczowych. Zalecane jest także stosowanie specjalnej hipoalergicznej karmy dla psów z atopowym zapaleniem skóry, którą można kupić u weterynarza. Bakteryjne zapalenie skóry u psa Bakteryjne zapalenie skóry u psa jest spowodowane infekcją bakteryjną. Może występować samodzielnie lub pojawić się w wyniku uszkodzenia skóry w przebiegu innych schorzeń dermatologicznych. Objawami bakteryjnego zapalenia skóry u psa są często bolesne krosty, grudki i strupy. Sierść staje się matowa i szybko wypada, powodując duże ubytki. Leczenie jest długotrwałe i polega na stosowaniu miejscowych antybiotyków i leczniczych kąpieli w preparatach weterynaryjnych. Jednym z rodzajów choroby bakteryjnej jest ropne zapalenie skóry u psa. Poza wypadaniem sierści pojawia się charakterystyczny, niemiły zapach oraz ropne krostki na skórze psa. Grzybica skóry u psa Grzybica skóry u psa jest najpoważniejszą i najbardziej zaraźliwą chorobą skórną u zwierząt. Wywołują ją dermatofity, czyli mikroskopijne grzyby. Do zarażenia dochodzi w wyniku kontaktu z innym czworonogiem, przez kurz, pył, pchły, muchy. Często dermatofity bytują fizjologicznie na skórze psa, a wywołują chorobę w okresie spadku odporności zwierzęcia. Do objawów grzybicy skóry zalicza się: wypadanie sierści psa (pojawiają się łyse placki), popielaty nalot i grudki na skórze z czerwoną obwódką, łupież. Co ważne, zakażenie grzybami nie powoduje świądu ani żadnych objawów ogólnych. Zlokalizowane jest głównie na nosie, za uszami, na brzuchu, kończynach i ogonie. Leczenie grzybicy skóry u psa polega na stosowaniu maści, kąpieli i leków doustnych. Musi być poprzedzone wygoleniem sierści pupila, aby usunąć zakażony włos i ułatwić dostęp leków do zmian skórnych. Właściciel czworonoga powinien zachować ostrożność, ponieważ może łatwo zarazić się niektórymi chorobami grzybiczymi skóry od psa. Jak złagodzić swędzenie skóry u psa? Uporczywe drapanie się psa w przebiegu chorób dermatologicznych może prowadzić do powstawania ran i zakażeń bakteryjnych, które opóźnią leczenie i zaostrzą objawy. Aby złagodzić swędzenie skóry u psa, należy w pierwszej kolejności rozpocząć leczenie choroby je wywołującej. Należy stosować letnie kąpiele z użyciem delikatnego hipoalergicznego środka myjącego. Można także zamoczyć same łapy psa w chłodnej wodzie z dodatkiem mączki owsianej. Ważne jest regularne pranie legowiska oraz odkurzanie dywanów, ponieważ kurz jest najczęstszą przyczyną alergii. Pies, który ma problemy skórne, powinien spożywać specjalną weterynaryjną karmę dla alergików. Zobacz także:Zobacz wideo: Pies w miejskiej dżungli. Co zrobić z pupilem w czasie wakacji?Autor: Adrian AdamczykŹródło zdjęcia głównego: Digital Vision
Wywołują je m.in. drobnoustroje (bakterie, wirusy, grzyby, roztocza, priony), toksyczne produkty, pasożyty. Ze względu na charakter i sposób rozprzestrzeniania się stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia zwierząt, a także ludzi. Zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt polega na zgłaszaniu, zapobieganiu dalszemu szerzeniu się

Choroby skóry psów mogą być związane z inwazją pasożytów zewnętrznych, alergią, zakażeniami bakteryjnymi i grzybiczymi, zmianami nowotworowymi, ale też schorzeniami uwarunkowanymi genetycznie. Sprawdź, dlaczego pies się drapie, które choroby skóry psów są niebezpieczne, jak leczyć dermatozy u psów i jak im zapobiegać. Czym są dermatozy?Rodzaje chorób skóry u psaGrzybica skóryChoroby bakteryjne:Choroby alergiczne:Choroby związane z inwazją pasożytów:Choroby skóry związane z nieprawidłową gospodarką hormonalną:Nowotworowe i paranowotworowe zmiany skórne:Choroby skóry uwarunkowane genetycznie:Jak leczyć choroby skóry u psa? Czym są dermatozy? Dermatozy to inaczej schorzenia dotyczące skóry. Tworzą dużą grupę chorób mających różne przyczyny, ale podobne objawy. Ich przebieg często wiąże się z przerzedzeniem włosów, miejscowym wyłysieniem, swędzeniem i dyskomfortem u pupila. Rodzaje chorób skóry u psa Przyczyną około 30% wszystkich wizyt z psem w przychodniach weterynaryjnych są kwestie dermatologiczne. Można więc uznać, że to problem powszechny, ale nie należy go bagatelizować. Grzybica skóry Najczęściej ma charakter powierzchowny. Zmiany są wyrażone w formie wyłysień, które mają półokrągły lub okrągły kształt. Mogą pojawić się też strupki. Choroba dotyka przede wszystkim starsze psy lub te z osłabioną odpornością. Leczenie polega na stosowaniu leków miejscowo, w obrębie zmian skórnych lub ogólnoustrojowo, jeśli grzybica ma ciężki przebieg. Ponadto, warto równolegle wzmacniać układ immunologiczny zwierzęcia. Mogą występować również grzybice głębokie, które leczy się ogólnie. Terapia jest długotrwała i skomplikowana, a na skórze po chorobie pozostają ślady. Choroby bakteryjne: Bakterie powodują powierzchowne lub głębokie zapalenia skóry. Za rozwój infekcji mogą odpowiadać bakterie naturalnie występujące na skórze psa, ale też i takie, które zostały na nią przeniesione, np. za pomocą śliny innego psa, ciał obcych lub owadów. Choroby alergiczne: Atopowe zapalenie skóry u psa (AZS) To przewlekła dolegliwość, która może mieć przyczyny genetyczne i środowiskowe. Objawy są manifestacją nadmiernej odpowiedzi immunologicznej organizmu psa na różne czynniki, np. alergeny roztoczy kurzu domowego, pleśni, pyłków roślin. Skutkiem tego jest pojawienie się świądu oraz charakterystycznych zmian skórnych (rumienia i z czasem wyłysień). Pies liże i wygryza miejsca, w których czuje świąd, co może doprowadzić również do powikłań bakteryjnych. Alergiczne pchle zapalenie skóry (APZS) Ślina pcheł jest silnym alergenem, na którą niektóre psy mogą się uczulić. Objawy alergii to świąd, wyłysienia na skórze i silny dyskomfort skutkujący uporczywym drapaniem się pupila. Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych i wyeliminowaniu pcheł ze skóry i najbliższego otoczenia psa. Alergia kontaktowa Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry ma podłoże immunologiczne. Organizm uwrażliwia się na niektóre substancje i jeśli jedna z nich będzie miała kontakt ze skórą, skieruje przeciwko niej odpowiedź immunologiczną. Objawy skórne mają postać rumienia, dodatkowo mogą pojawiać się grudki, krosty i strupki. Proces zapalny często jest wikłany przez bakterie i grzyby, które utrudniają gojenie się ran. Alergeny odpowiadające za rozwinięcie się alergii kontaktowej to między innymi: nikiel (obroża z dodatkiem niklu);chrom;detergenty;herbicydy;bluszcz;chryzantema;dalia;sosna. Alergia pokarmowa psa Objawy alergii pokarmowej u psów manifestują się przede wszystkim na skórze. Pies czuje świąd, dlatego drapie skórę, liże ją lub wygryza. Pojawia się stan zapalny, który często należy dodatkowo łagodzić za pomocą leków przeciwzapalnych. Jedyną skuteczną metodą leczenia jest zmiana diety – stosowanie karmy hipoalergicznej lub diety eliminacyjnej. Choroby związane z inwazją pasożytów: Świerzb uszny Świerzbowiec uszny atakuje ucho zewnętrzne psa. Jego obecność w uchu często jest związana z pojawieniem się ciemnej wydzieliny wewnątrz małżowiny. Charakterystycznym objawem jest świąd. Pies drapie się, potrząsa uszami i ociera się nimi o różne przedmioty, by poczuć ulgę. Leczenie zazwyczaj nie jest trudne i objawy często już po kilku-, kilkunastu godzinach ustępują. Jednak bardzo istotne jest, aby przeprowadzić terapię do końca- zgodnie z zaleceniami lekarza. Pamiętaj, by zaglądać do uszu psa co jakiś czas. To szczególnie ważne, jeśli pupil ma oklapnięte uszy i tendencję do nawracających zapaleń ucha. Część preparatów, które zapewniają ochronę przed pasożytami zewnętrznymi, chroni też przed inwazją świerzbowca. Dlatego nie zapomnij o regularnym stosowaniu ochrony przed ektopasożytami. Świerzb drążący Pasożyt drąży korytarze w zewnętrznych warstwach skóry psa, co wiąże się z ogromnym świądem i dyskomfortem pupila. Zmiany pojawiają się najczęściej w obrębie brzucha i pachwin, choć mogą się szybko rozprzestrzeniać. Choroba jest niebezpieczna nie tylko dla psów, ale także dla ludzi i innych gatunków zwierząt ze względu na wysoką zaraźliwość. Nużyca Chorobę powoduje inwazja nużeńców (Demodex canis). Jest też często nazywana demodekozą. Pasożyty żerują w obrębie mieszków włosowych i powodują ich zapalenie. Włosy z czasem zaczynają wypadać, a pies czuje duży dyskomfort i świąd. Nużyca przybiera postać miejscową, która charakteryzuje się niewielką ilością zmian skórnych, zlokalizowanych głównie w obrębie pyska (charakterystyczne „okulary”) i przestrzeni międzypalcowych. Istnieje też postać uogólniona. Mówi się o niej, gdy pies ma więcej niż 12 zmian skórnych na całym ciele lub gdy zmiany mają dużą średnicę. Diagnostyka i leczenie nie zawsze są łatwe, ponieważ pasożyty bytują w mieszkach włosowych. Należy zaznaczyć, że nużeńce naturalnie występują na skórze psów, jednak w niewielkiej ilości. Sprawny układ immunologiczny psa nie pozwoli pasożytom na rozwinięcie się inwazji, dlatego choroba dotyka przede wszystkim psy, których odporność jest osłabiona. Choroby skóry związane z nieprawidłową gospodarką hormonalną: Zmiany skórne mogą też być spowodowane zaburzeniem proporcji poszczególnych hormonów w organizmie psa. Do najczęstszych przyczyn należą niedoczynność lub nadczynność tarczycy oraz nadczynność kory nadnerczy (zespół Cushinga). Objawy są wówczas wyrażone w formie wyłysień lub przerzedzenia się włosów, a także zmian grubości i elastyczności skóry. Leczenie polega na unormowaniu stężenia hormonów w organizmie. Nowotworowe i paranowotworowe zmiany skórne: Mogą to być np. włókniaki, naczyniaki, tłuszczaki lub nowotwory złośliwe – włókniakomięsaki czy czerniaki. Postępowanie zależy od stopnia złośliwości nowotworów, dlatego zaleca się badać wszystkie guzy. Zmiany mogą też być spowodowane zwapnieniem skóry, która zaczyna gromadzić nadmiar jonów wapnia. Przyczyną takiego stanu mogą być między innymi zaburzenia hormonalne, np. na tle nadczynności kory nadnerczy. Choroby skóry uwarunkowane genetycznie: Idiopatyczna mucynoza Schorzenie polega na gromadzeniu się mucyny, czyli kwasu hialuronowowego, proteoglikanów i siarczanu chondroityny. Objawem jest nadmierne pofałdowane skóry lub powstanie drobnych pęcherzyków z lepką wydzieliną na jej powierzchni. Mucyna gromadzi się obficie najczęściej w okolicy tylnych kończyn i brzucha – to tam objawy są przeważnie najsilniej wyrażone. Leczenie polega na łagodzeniu objawów. Schorzenie może mieć charakter nawracający. Choroba często dotyka psy rasy shar pei[AK2] . Wyłysienia rozjaśniające kolor sierści Włosy matowieją i stają się suche. Z czasem zaczynają wypadać (głównie włosy puchowe), a te ościste wyglądają, jakby zostały rozjaśnione. Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj między 3 miesiącem a 3 rokiem życia psa. Z czasem może dojść do miejscowych wyłysień, a nawet do łojotoku ze świądem. Choroba częściej występuje u psów o umaszczeniu błękitnym. Jak leczyć choroby skóry u psa? Aby skutecznie wyleczyć chorobę skóry, należy w pierwszej kolejności ustalić jej przyczynę. To bardzo ważne, ponieważ nie ma jednego uniwersalnego schematu postępowania. Dermatozy wymagają szczegółowej diagnostyki, przeprowadzonej przez lekarza weterynarii. Specjalista w pierwszej kolejności przeprowadzi obszerny wywiad dermatologiczny, który pomoże ustalić prawdopodobne przyczyny zmian skórnych u psa. Następnie wykona badania dodatkowe – zeskrobiny, wymazy, badania krwi, badania mykologiczne, mikroskopowe lub inne, w zależności od możliwej przyczyny schorzenia. Grzybica skóry wymaga podania leków przeciwgrzybiczych i wzmocnienia odporności, choroby bakteryjne wymagają antybiotykoterapii, a schorzenia nowotworowe i paranowotworowe niejednokrotnie wymagają agresywnego leczenia – chemioterapii, radioterapii lub interwencji chirurgicznej. Domowe sposoby czy leczenie szamponami lub innymi preparatami ze sklepów zoologicznych nie będzie skuteczne, dlatego lepiej nie zwlekać z wizytą w przychodni weterynaryjnej. Długość leczenia zależy od przyczyny choroby. Grzybice mogą wymagać kilkutygodniowego leczenia, ale np. przy świerzbie usznym poprawa stanu zdrowia psa jest już zazwyczaj widoczna po jednym podaniu leku. W przypadku alergii skuteczną metodą leczenia jest unikanie ekspozycji na alergeny. W przypadku APZS, leczenie polega na podaniu preparatów zabezpieczających psa przed pchłami, których żerowanie na skórze pupila jest u niego przyczyną nadwrażliwości. Lekarz weterynarii, oprócz podania psu leków mających na celu usunięcie przyczyny schorzenia, może zastosować także inne preparaty, które złagodzą nieprzyjemne objawy towarzyszące, np. swędzenie, dyskomfort i ból. Część z nich może też działać przeciwzapalnie i wspomagać terapię. Jak oceniasz ten artykuł? Kliknij, aby ocenić Średnia ocena / 5. Liczba głosów 169 Brak głosów. Oceń artykuł!

Rak skóry to niekontrolowany wzrost komórek nowotworowych w skórze. Pozostawione bez leczenia, z niektórymi rodzajami raka skóry komórki te mogą rozprzestrzeniać się na inne narządy i tkanki, takie jak węzły chłonne i kości Rak skóry jest najczęstszym nowotworem w Stanach Zjednoczonych, dotykającym 1 na 5 Amerykanów w ciągu
Kategoria: Inne, Dodano: Róg skórny to termin określający odgraniczoną zmianę o charakterze rogowym, kształtu stożkowatego lub cylindrycznego. Zwykle obserwuje się zmiany pojedyncze, natomiast mogą one występować również w liczbie mnogiej. Średnica zmiany nie przekracza kilku milimetrów, a długość 2-3 centymetrów [2]. Należy jednak odróżnić róg skórny od masy keratynowej nawarstwiającej się w przebiegu danej zmiany. Rogi skórne muszą wysokością przekraczać swoją średnicę w jej najszerszym punkcie [7]. Pochodzenie rogu skórnego opisywane jest w literaturze, zarówno weterynaryjnej, jak i ludzkiej, jako niejednoznaczne. Zazwyczaj są to zmiany niezłośliwe (np. rogowiak lejkowy) [3]. Jednakże występują również zmiany o charakterze przedzłośliwym (np. hiperkeratoza posłoneczna) czy złośliwym (np. rak płaskonabłonkowy) [1, 3]. Zwykle są niebolesne, nie powodują świądu. Zmiany o charakterze rogowiaka lejkowego mogą w niektórych przypadkach powodować dyskomfort podczas palpacji [6]. Rogowiak lejkowy jest nowotworem łagodnym wywodzącym się z mieszków włosowych. U psów występuje rzadko, z reguły cechuje go szybki wzrost [6]. Pojawia się jako guz pojedynczy lub mnogi. Charakteryzuje się proliferacją poszczególnych warstw komórek nabłonkowych, układających się w kształt przypominający przesmyk lejka [6, 8]. Typowy rogowiak lejkowy składa się z wyraźnie odgraniczonego, wklęsłego obszaru, wypełnionego keratyną, penetrującego skórę lub tkankę podskórną, otwierającego się ponad powierzchnię naskórka [6, 9]. Masa keratynowa określana może być jako perła rogowa (mniejsza) lub róg skórny (większa) [6, 9]. Rasami predysponowanymi do występowania rogowiaków lejkowych są • elkhund szary (norweski), • terrier tybetański, • kerry blue terrier, • briard. Zmiany te pojawiają się w większości u psów młodych oraz w wieku średnim, częściej u samców niż samic [6, 8]. Lokalizacja zmian o charakterze rogu skórnego u człowieka ogranicza się do obszarów ciała ciągle narażonych na działanie promieni słonecznych – głównie dotyczy to twarzy, uszu, nosa, przedramion oraz górnej powierzchni dłoni [1]. W medycynie weterynaryjnej w przypadku kotów miejscem predylekcyjnym do występowania rogów skórnych są opuszki palców, okolice śródręcza oraz śródstopia [2]. U psów za miejsca predylekcyjne uznać można głowę, opuszki palców, grzbiet oraz oczy [6, 8]. W medycynie ludzkiej w badaniu przeprowadzonym u osób, u których wystąpiły zmiany o charakterze rogu skórnego, stwierdzono, iż 61% wszystkich rogów skórnych pochodzi ze źródła o charakterze niezłośliwym, natomiast 39% ma podłoże przedzłośliwe lub złośliwe [1, 4]. Dodatkowo ustalono, iż rogi skórne o podłożu przedzłośliwym lub złośliwym mają większe szanse wystąpić u osób, u których wcześniej stwierdzano zmiany skórne złośliwe, niekoniecznie będące jednak zmianami o charakterze rogu skórnego [1, 5]. W medycynie weterynaryjnej badań o takim charakterze dotychczas nie przeprowadzono, jednakże autorzy publikacji wielokrotnie podkreślają fakt, że większość rogów skórnych ma podłoże niezłośliwe [2, 3, 8]. Można zatem założyć, iż powyższe dane procentowe będą miały znaczenie kliniczne również w medycynie weterynaryjnej. Fot. 1 Fot. 2. Etiologia Etiologia rogu skórnego pozostaje niewyjaśniona [3]. Nie może on być definitywnie zidentyfikowany inaczej niż poprzez biopsję/badanie histopatologiczne skóry otaczającej daną zmianę [1, 3]. Źródłem pochodzenia rogu skórnego mogą być • wirus brodawczaka skórnego, • posłoneczna hiperkeratoza skóry, • rak płaskonabłonkowy, • rogowiak lejkowy, • mastocytoma. U kotów stwierdzono korelację występowania zmian o charakterze rogu skórnego z pozytywnym wynikiem testu na obecność wirusa białaczki (FeLV) [2, 3]. Zmiany takie lokalizują się głównie na opuszkach palców. Podobnie jak w przypadku psów, zmiany te są odgraniczone, wyrastają z miejsca, gdzie powierzchnia naskórka jest zmieniona hiperplastycznie [2]. Dodatkowo badanie histopatologiczne skóry oraz naskórka dookoła zmiany u kotów z pozytywnym wynikiem testu na białaczkę pokazało, iż znajdujące się w preparacie keratynocyty można było określić jako eozynofilne, apoptyczne oraz wielojądrowe [2]. Z kolei badanie przeprowadzone na preparacie pochodzącym od kota z negatywnym wynikiem testu na białaczkę nie wykazało specyficznych i powtarzalnych cech dotyczących badanych keratynocytów [2]. Obraz biopsyjny/histopatologiczny zmiany o charakterze rogowiaka lejkowego u psa cechuje się występowaniem cysty lub guzka, w którego centralnej części występuje otwór wyścielony komórkami płaskonabłonkowymi (o bladej, eozynofilnej cytoplazmie) oraz złogami keratyny [6, 8]. Często również dookoła takiej zmiany występuje naciek komórek zapalnych [6, 8]. W bardzo rzadkich przypadkach rogowiaki lejkowe mogą dawać przerzuty do tkanki kostnej oraz chrząstki [9]. Opis przypadku Do lecznicy weterynaryjnej w Sopocie został przyjęty pies, kastrowany, rasy hovawart, w wieku 5 lat, o masie ciała 36 kg. Przyczyną wizyty była zauważona przez właścicieli zmiana o charakterze rogowym, wyrastająca ze skóry, znajdująca się w 1/3 końcowej długości ogona. Wywiad oraz badanie kliniczne Dzień przed wizytą, podczas zabawy z psem właściciele wyczuli na ogonie zwierzęcia pojedynczą, twardą zmianę o charakterze rogowym. Wcześniej nie była ona wyczuwalna, jednak ze względu na lokalizację (wśród bujnej sierści psa, przy końcówce ogona) trudno było ustalić moment jej pojawienia się. Według właścicieli pies w ogóle nie interesował się zmianą, nie próbował jej drapać ani lizać. Była to jedyna tego typu zmiana, występująca na ciele psa. Wcześniej właściciele nie stwierdzili u psa zmian o podobnym charakterze. Dodatkowo, w kilku miejscach w tkance podskórnej stwierdzono występowanie zmian o charakterze guzowatym, wolno rosnących, niebolesnych, uszypułowanych, o średnicy od 1,0 cm do 2,5 cm. Powierzchnia zmian była gładka, a same guzki przesuwalne wobec podłoża, w badaniu palpacyjnym przypominające spoistością kaszaki. Właściciele nie wyrazili zgody na usunięcie zmian ani badanie biopsyjne. Samopoczucie psa zostało określone jako bardzo dobre: był żywotny i wesoły, apetyt zachowany, brak problemów z defekacją, mikcją i poruszaniem się. W badaniu klinicznym nie stwierdzono odchyleń od normy. Postawiono wstępne rozpoznanie: róg skórny o nieznanej etiologii. Pies został skierowany na pełne badania morfologiczne i biochemiczne krwi oraz kwalifikację do zabiegu chirurgicznego usunięcia zmiany o charakterze rogowym. Opis zmiany Wizyta I – zmiana o charakterze rogowym wyrastająca ze skóry/tkanki podskórnej. Skóra dookoła wyrastającej zmiany zmieniona na przestrzeni około 0,5 cm – uwypuklona, lekko zaczerwieniona, widoczny delikatny obrzęk tkanek. Brak wysięku czy świądu. Zmiana rogowa przypominająca psi pazur, o długości około 1,5 cm (fot. 1). Wizyta III (dzień zabiegu operacyjnego) – od czasu pierwszej wizyty, przez 4 dni zmiana o charakterze rogowym urosła o około 0,5 cm, jednocześnie wskazując na krótki okres od momentu pojawienia się na ciele psa do momentu pierwszej wizyty w lecznicy (fot. 2) Wyniki badań Wyniki morfologii oraz biochemii krwi przed zabiegiem chirurgicznym przedstawione zostały w tabelach 1 i 2. Zabieg chirurgiczny Postępowaniem z wyboru w terapii rogu skórnego/rogowiaka lejkowego zarówno u psów, jak i u kotów jest zabieg chirurgiczny pozwalający na bezwzględne usunięcie danej zmiany [3, 6]. Zwykle zachowanie odpowiednio szerokiego marginesu podczas usuwania zmiany przynosi pozytywny efekt i nie powoduje nawrotów [8]. Jednakże dzieje się tak głównie u osobników, u których wykształciła się pojedyncza zmiana [8, 9]. U psów posiadających zmiany mnogie dużo częściej dochodzi do wznowy oraz przerzutów. W przypadku zmian licznych zwykła interwencja chirurgiczna może okazać się niewystarczająca. Proponuje się wtedy leczenie wykorzystujące metody kriochirurgii łączone z doustnym podawaniem retinoidów (izotretynoina, etretinat) [8]. Stosowanie retinoidów ma zapobiegać powstawaniu nowych zmian oraz wstrzymać, a niekiedy nawet cofnąć wzrost niewielkich już istniejących zmian [8]. Jednakże pamiętać należy o skutkach ubocznych działania retinoidów, takich jak zapalenie spojówek, świąd, rumień, objawy ze strony przewodu pokarmowego, oraz o ich silnym działaniu teratogennym [8]. W opisywanym przypadku ze względu na ograniczone pole oraz zamysł zachowania największego możliwego marginesu cięcia otaczających tkanek zdecydowano się na amputację końcówki ogona wraz z całą występującą na niej zmianą (fot. 3). Zabieg przeprowadzono w znieczuleniu ogólnym. Amputacji dokonano pomiędzy kręgami ogonowymi, skracając tym samym ogon psa o cztery kręgi. Na końcówkę ogona założono trzy szwy materacowe – dwa podskórne i jeden szew skórny. Ranę zabezpieczono opatrunkiem osłaniającym, pies otrzymał kołnierz, antybiotyki oraz leki przeciwbólowe. Po zabiegu operacyjnym końcówkę ogona wraz z występującą na niej zmianą rogową przekazano do laboratorium w celu wykonania badania histopatologicznego (fot. 4). Fot. 3. Fot. 4. Wyniki badań – badanie histopatologiczne zmiany oraz skóry dookoła zmiany W powierzchownych, środkowych i głębszych warstwach skóry właściwej stwierdzono obecność dużych rozmiarów cystowatej struktury otwierającej się na powierzchnię naskórka. Zmiana była wypełniona bardzo dużą ilością złogów keratyny powierzchownie ulegającej rogowaceniu, znacznie wystającej nad powierzchnię naskórka. Ściana cysty zbudowana z proliferujących komórek (w formie kontaktujących się ze sobą gniazd komórkowych), niekiedy objętych centralną hiper- i parakeratozą. Zmiana usunięta w całości. Diagnoza: infundibular keratinizing acanthoma (rogowiak lejkowy) wraz ze wzrastającym ponad powierzchnię naskórka czopem keratynowym (rogiem skórnym). Pacjent znajduje się pod stałą opieką lecznicy weterynaryjnej i jest monitorowany w celu wykluczenia występowania ewentualnej wznowy/przerzutów zmian o charakterze rogowym na powierzchni ciała. Piśmiennictwo: 1. Copcu E., Sivrioglu N., Culhaci. N.: Cutaneous horns: are these lesions as innocent as they seem to be? – A Case Report. “World Journal of Surgical Oncology”, 2004, 06. 2. Gross Ihrke Walder Affolter Skin Diseases of the Dog an Cat – Clinical and Histopathologic Diagnosis. 2005, 22, 562-563. 3. Medleau L., Hnilica Dermatologia małych zwierząt. Kolorowy atlas i przewodnik terapeutyczny, wyd. I polskie, red. J. Popiel: 2008, 445-446. 4. Yu Pryce Macfarlane Stewart A histopathological study of 643 cutaneous horns. „Br J Dermatol” 1991, 124: 449-452. 5. Spira J, Rabinovitz H: Cutaneous horn present for two months. “Dermatology Online Journal”, 2000, 6(1):11. 6. Tavasoly A. , Gholami H. ,Rostami A. et al.: Clinico-histopathologic and outcome features of cutaneous infundibular keratinizing acanthoma: a case report and literature review. “World Journal of Surgical Oncology”, 2014, 12:173. 7. Yang Kim Lee et al.: A Case of Cutaneous Horn Originating from Keratoacanthoma. “Annals of Dermatology”, 2011 Feb; 23(1): 89-91. 8. Harvey McKeever Choroby skóry psów I kotów – Kolorowy atlas. I podręcznik. 2006. 9. Goldschmidt K., Goldschmidt McManus P.: Canine Infundibular Keratinizing Acanthoma – Student Case Study. University of Pennsylvania School of Veterinary Medicine, 2000. 10. Kaldrymidou H., Leontides L., Koutinas Saridomichelakis Karayannopoulou M.: Prevalence, distribution and factors associated with the presence and the potential for malignancy of cutaneous neoplasms in 174 dogs admitted to a clinic in northern Greece. “J Vet Med A Physiol Pathol Clin Med” 2002, 49:87-91. Autor: lek. wet. Katarzyna Śmiejan Lecznica Weterynaryjna lek. wet. Jacka Irzyłowskiego w Sopocie Zdjęcia: Z zasobów autorki Streszczenie: Pięcioletni pies rasy hovawart został przyjęty do lecznicy weterynaryjnej ze zmianą rogową wyrastającą ponad powierzchnię skóry, zlokalizowaną na końcówce ogona. Przeprowadzone badanie kliniczne pozwoliło sklasyfikować zmianę jako róg skórny o nieznanej etiologii. Wykonano zabieg chirurgiczny, decydując się na amputację końcówki ogona . Celem zabiegu było całkowite usunięcie zmiany z zachowaniem obszernego marginesu otaczających tkanek. Badanie histopatologiczne przeprowadzone po usunięciu zmiany pozwoliło ustalić pochodzenie rogu skórnego, klasyfikując jego podłoże jako rogowiak lejkowy – łagodny nowotwór pochodzący z mieszków włosowych. . Przejdź do następnej strony Rak kolczystokomórkowy (squamous cell carcinoma, SCC), to nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek nabłonka płaskiego (squamous cell) zaliczany do niebarwnikowych nowotworów skóry. Przyczyną jego rozwoju jest nieprawidłowe namnażanie się keratynocytów spowodowane w głównej mierze szkodliwym odziaływaniem promieniowania UV. Guz komórek tucznych – zdradliwy nowotwór. Guz komórek tucznych, powszechnie znany jako mastocytoma. Jeden z najczęstszych nowotworów skóry naszych milusińskich. Transformacji nowotworowej ulegają mastocyty, które powszechnie występują w całym organizmie i razem z eozynofilami odpowiadają za jego obronę w reakcjach alergicznych Rak płaskonabłonkowy skóry jest częściowo zbudowany z komórek, które ulegają rogowaceniu. Najbardziej dojrzała postać tego nowotworu była wcześniej określana jako rak kolczystokomórkowy skóry. Ten typ raka jest drugim co do częstości występowania nowotworem skóry. Czynnikami, które wpływają na powstanie i rozwój raka nLsT.
  • b98drxjgfv.pages.dev/19
  • b98drxjgfv.pages.dev/7
  • b98drxjgfv.pages.dev/18
  • b98drxjgfv.pages.dev/76
  • b98drxjgfv.pages.dev/31
  • b98drxjgfv.pages.dev/27
  • b98drxjgfv.pages.dev/51
  • b98drxjgfv.pages.dev/74

    • rak skóry u psa zdjęcia